ผึ้งมิ้ม

เป็นผึ้งที่มีขนาดเล็กที่สุด มีขนาดใกล้เคียงกับแมลงวัน บางครั้งจึงเรียกว่าผึ้งแมลงวัน ประชากรส่วนใหญ่จะอยู่ปกคลุมรังเช่นเดียวกับผึ้งหลวง รวงผึ้งมีขนาดเล็ก มีประชากรประมาณ 6,000 - 30,000 ตัว/รัง เป็นรวงชั้นเดียวมีรูปร่างเกือบเป็นวงกลม บางครั้งก็เป็นรูปไข่ไก่ มีขนาดตั้งแต่ 10 ซม. ถึง 30 ซม. รวงผึ้งจะทำติดอยู่กับกิ่งไม้ ในพุ่มไม้เตี้ย ๆ เช่น ในกอไผ่ ลักษณะรวงผึ้งจะทำค่อมกิ่งไม้ (ซึ่งส่วนของน้ำผึ้งจะอยู่ค่อมรอบกิ่งไม้) การบินไปหาแหล่งอาหารและการส่งภาษาผึ้งจะกระทำอยู่บนส่วนของรวง เนื่องจากเป็นผึ้งขนาดเล็กและบินหาอาหารได้ไม่ไกลนัก จึงทำให้มีน้ำผึ้งน้อยและมีการอพยพทิ้งรังบ่อย เราไม่สามารถนำมาเลี้ยงได้เหมือนผึ้งหลวง
ผึ้งมิ้มมีขนาดเล็กสุดในจำนวนผึ้งด้วยกัน
ขนาดของผึ้งมิ้ม ขนาดลำตัวยาว 7 มิลลิเมตร ส่วนอกกว้าง 2.60 มิลลิเมตร ความยาวของลิ้น 3.40 มิลลิเมตร

มด ตอน3

ส่วนกลาง
ส่วนกลางเป็นส่วนที่เชื่อมต่อระหว่าง ส่วนท้อง และส่วนหัว โดยมากจะเป็นทรงกระบอก อาจมีตุ่มหนามอยู่ด้วย เป็นส่วนที่สองของลำตัวมดเป็นรูปทรงกระบอก อกของมดจะไม่ใช้คำว่า thorax แต่จะใช้ alitrunk แทน เนื่องจากอกของมดประกอบด้วย อกปล้องแรก อกปล้องที่ 2 และอกปล้องที่ 3 แต่อกปล้องที่ 3 นี้จะรวมกับท้องปล้องที่ 1 ซึ่งเรียกว่า propodeum ส่วนอกจะเป็นที่ตั้งของส่วนขาและปีก (สำหรับราชินีและมดเพศผู้) มดงานจะมีส่วนอกปกติ ยกเว้นมดราชินีมีอกขนาดใหญ่กวา ปีกจะพบที่มดเพศผู้และมดเพศเมียเท่านั้น มดบางชนิดอกปล้องที่ 1 อกปล้องที่ 2 เชื่อมติดกันเชื่อมติดกัน เช่นเดียวกับอกปล้องที่ 3 กับปล้องที่ 1 มดบางชนิดสันหลังอกมีหนามหรือตุ่มหนาม บางชนิดอาจเป็นแผ่นคล้ายโล่ห์ ขาของมดส่วนมากค่อนข้างยาว ทำให้เคลื่อนไหวได้คล่องแคล่วว่องไวมาก ความยาวของขาและรูปร่างของมดนั้นจะถูกกำหนดโดยพฤติกรรมต่างๆ
ส่วนท้อง
เป็นส่วนที่อยู่ท้ายสุดของมด บางชนิดจะแตกออกเป็น 2 ส่วน เรียกว่า Wasted twin ซึ่งมดบางชนิดอาจมีเหล็กใน และบางชนิดก็มีช่องไว้ปล่อยสารป้องกันตัว เป็นส่วนที่ 3 มดมี 1 หรือ 2ปล้องขึ้นอยู่กับกลุ่มมด อาจมี 1ปล้องคือ Petioleเป็นปล้องที่ 2 ของส่วนท้องอาจเป็นปุ่ม หรือแผ่น ส่วนถ้ามี 2 ปล้องคือ Petiole และ Postpetiole เป็นปล้องที่ 2กับปล้องที่ 3 Postpetiole อาจเป็นปุ่มหรือรูปทรงกระบอกก็ได้ มดบางชนิด petiole มีหนาม 1 คู่ ส่วนท้ายของลำตัว เรียก gaster โดยทั่วไปมีรูปร่างกลม แต่บางชนิดเป็นรูปหัวใจ หรือรูปทรงกระบอก ปลายส่วนท้องของมดงานส่วนใหญ่มีเหล็กไน บางชนิดสามารถทำให้เกิดอาการเจ็บปวดได้ สำหรับบางชนิดไม่มีเหล็กไน ก็จะเปิดเป็นช่อง สำหรับขับสาร

มด ตอน2

โครงสร้างของมดนั้นแบ่งออกเป็น 3 ส่วน คือ ส่วนหัว ส่วนกลาง และส่วนท้อง

ส่วนหัวของมด มีหลายรูปร่าง เช่น รูปร่างห้าเหลี่ยม รูปร่างมังกร หรือวงรี ซึ่งมีส่วนที่สำคัญอีกคือ

หนวดของมดนั้นแตกต่างจากแมลงกลุ่มอื่น คือ หนวดของมดจะม้วนเข้าศอก เว้นแต่มดสายพันธุ์ Fomisintos ที่จะมีลักษณะการม้วนหนวดเหมือนแมลงชนิดอื่นๆ หนวดมด มีหน้าที่รับรู้สื่อสารและรายงานสถาณภาพต่างๆของบริเวณนั้นๆ ในการสื่อสารมดจะใช้หนวดมาสัมพัมผัสกันเป็นการสื่อสารแบบ ลอย (Emando) หนวดของมดจะแบ่งออกเป็นปล้องๆ ซึ่งแล้วแต่ประเภท วรรณะของมด ซึ่งแบ่งออกดังนี้
มดราชินี (Queen Ant) มีหนวดประมาณ 210-254 ปล้อง
มดเพศผู้ (Male Ant) มีหนวดประมาณ 117-163 ปล้อง
มดเพศเมีย (Female Ant) มีหนวดประมาณ 131-155 ปล้อง
มดงาน (Worker Ant) มีหนวดประมาน 83 -117 ปล้อง
ตา

แบ่งได้เป็นสองประเภทคือ ตารวมและ ตาเดี่ยว
ตารวม คือ ตาที่มีอยู่เป็นคู่ อาจมีลักษะอื่นๆด้วย เช่น ตาเป็นมี ตา 2คู่ และไม่จำเป็นต้องอยู่บริเวณข้างหน้าเสมอไป มดส่วนใหญ่จะมีตาเป็นประเภทตารวม
ตาเดี่ยว คือ ตาที่ไม่ใช่คู่ ส่วนใหญ่ จะมีสามตา และอยู่บริเวณล่างของหนวด
มดส่วนใหญ่จะมีตารวม บางชนิดไม่มีตารวมตั้งอยู่บริเวณส่วนหน้า หรือด้านข้างของส่วนหัว มีขนาดตั้งแต่เป็นจุดเล็ก ๆ จนถึงขนาดใหญ่ ส่วนมากเป็นรูปวงกลม มีบ้างที่เป็นรูปวงรีหรือรูปไต มีหน้าที่สำหรับการมองเห็น ส่วนตาเดี่ยวโดยทั่วไปมี 3 ตา อยู่เหนือระหว่างตารวม ส่วนมากพบในเพศผู้และราชินี สำหรับมดงาน พบมากในมดเขตหนาว ไม่ได้ใช้ในการมองเห็น

ปาก

ปากของมดจะมีอยู่สองลักษณะ คือ แบบกัดกิน (Thorix) และปากแบบลักษะดูด (Thorase)
ปากแบบกัดกิน จะมีลักษณะเป็นฟันสองซี่ จะคมมาก มีกรามที่แข็งแรงและขนาดใหญ่ เป็นส่วนที่เห็นชัดที่สุดรูปสามเหลี่ยม กึ่งสามเหลี่ยมหรือเป็นแนวตรงถือเป็นอวัยวะที่สำคัญในการจับเหยื่อและ ป้องกันตัว ทำให้มดส่วนใหญ่เป็นพวกกินสัตว์ พบได้ในมดงาน
ปากแบบลักษณะดูด จะมีไวสำหรับ ดูน้ำหวาน ตามเกสร พบในมดเพศเมีย และมดราชินี
ร่องพักหนวด เป็นร่วมหรือแอ่งยาวคล้ายรอยพิมพ์ อยู่บริเวณหน้าของส่วนหัว เป็นที่เก็บหนวดขณะที่ไม่ใด้ใช้ โดยทั่วไปมี 1 คู่ มีลักษณะแตกต่างกันตั้งแต่เป็นร่องตื้น ๆ ไปถึงร่องลึกเห็นชัดเจน บางชนิดไม่มีร่องพักหนวดนี้

มด

มด เป็นสัตว์ที่มีจำนวนชนิดมากกว่า 12,000 ชนิด โดยพบมากในเขตร้อนของโลก มดมีการสร้างรังเป็นอาณาจักรขนาดใหญ่ บางรังมีจำนวนประชากรมากถึงล้านตัว มีการแบ่งวรรณะกันทำหน้าที่คือ วรรณะมดงาน เป็นมดเพศเมียเป็นหมัน ทำหน้าที่หาอาหาร สร้างและซ่อมแซมรัง ปกป้องรังจากศัตรู ดูแลตัวอ่อน และงานอื่นๆ ทั่วไป เป็นวรรณะที่พบได้มากที่สุด วรรณะสืบพันธุ์ เป็นมดเพศผู้ และราชินี เพศเมีย มีหน้าที่สืบพันธุ์ มดเป็นสัตว์ที่สามารถผลิตกรดมดหรือกรดฟอร์มิกได้เป็นลักษะเฉพาะ

วรรณะมด
มดราชินี เป็นมดเพศเมียที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ก่อนที่จะเป็นมดราชินี จะเป็นมดเพศเมีย ธรรมดาก่อน เป็นมดมีปีก เมื่อผสมพันธุ์แล้วจะสลัดปีกทิ้งไป แล้วเริ่มสร้างรังวางไข่ มดราชินีจะเป็นผู้กำหนดชะตาชีวิตของมดทั้งรัง ตั้งแต่กำหนดเพศ จำนวนประชากร และพฤติกรรมต่างๆ เปรียบเหมือนเป็นศูนย์รวมของมดทุกชีวิตเลยก็ว่าได้ หากมดราชินีถูกฆ่าตาย มดตัวอื่นๆ จะขาดที่พึ่งและแตกกระจายกันไปไม่มีจุดหมาย อยู่เพื่อรอวันตายซึ่งอาจจะตายเองหรือถูกสัตว์อื่นกินเป็นอาหาร โดยทั่วไปมดรังหนึ่งจะมีมดราชินีเพียงตัวเดียวเท่านั้น
มดเพศผู้ เป็นมดตัวผู้ มีปีกมีขนาดใกล้เคียงกับมดงาน มีหน้าที่เพียงแค่ผสมพันธุ์อย่างเดียว ในรังหนึ่งมีมดเพศผู้อยู่ไม่มาก และจะเกิดเพียงรุ่นเดียวเท่านั้นในรอบปี
มดงาน เป็นมดตัวเมียที่เป็นหมัน ไม่มีปีก มีหน้าที่คอยหาอาหารป้องกันศัตรู ดูแลรังไข่และตัวอ่อนรวมทั้งมดราชินี มดที่เราเห็นส่วนใหญ่ล้วนเป็นมดงานทั้งสิ้น มดรังหนึ่งจะมีมดงานจำนวนมากเพราะเกิดได้หลายรุ่นในรอบปี มดบางชนิดยังอาจแบ่งมดงานเป็น “มดทหาร” ซึ่งมีขนาดลำตัวใหญ่ แต่เล็กกว่ามดราชินี อาจพบได้ภายในรังและบริเวณใกล้รังเพื่อป้องกันศัตรูต่างๆ อีกประเภทหนึ่งคือ “มดกรรมกร” มีขนาดเล็กกว่ามดทหาร พบได้ในบริเวณที่ห่างรังออกไปเนื่องจากต้องไปหาอาหารตามที่ต่างๆ

แมลง ตอน6

แมลงจัดเป็นกลุ่มของสัตว์ที่มีจำนวนชนิด มากที่สุด
เมื่อกล่าวถึงแมลง เรามักนึกถึงสัตว์ 6 ขา มีปีก หน้าตาน่าเกลียด น่าขยักแขยง ทำให้เกิดความรำคาญ และเป็นอันตรายต่อมนุษย์ แต่จากการศึกษาพบว่า จากจำนวนชนิด ของแมลงทั้งหมดในโลกนี้ กลุ่มแมลงศัตรู นี้มีอยู่เพียงประมาณไม่เกิน 10% ในขณะที่กลุ่มแมลงที่เหลือซึ่งมีมากกว่า 90% จัดอยู่ในกลุ่มแมลงที่มีประโยชน์ต่อมนุษย์และสิ่งแวดล้อม ไม่มากก็น้อย เช่น
1. ช่วยผสมเกสร เช่น ผึ้ง ผีเสื้อ ต่อ แตน แมลงภู่

2. สร้างผลผลิต เพื่อใช้ในการบริโภค เช่น รังผึ้ง น้ำผึ้ง ไหม ครั่ง

3. ช่วยปราบแมลงศัตรูต่างๆ เช่น ต่อเบียน แตนเบียน และแมลงวันก้นขน ทำลายไข่และตัวอ่อนของผีเสื้อ, ด้วงเต่าลาย ตั๊กแตนตำข้าว และแมลงปอ กินแมลงพวกเพลี้ยเป็นอาหาร

4. ใช้เป็นอาหารของคนและสัตว์ เช่น มดแดง ด้วง หนอนแมลงต่างๆ

5. ใช้เพื่อการศึกษาในสาขาวิชาต่างๆ เช่น พันธุศาสตร์ พิษวิทยา นิเวศวิทยา เช่น แมลงหวี่ หนอนผีเสื้อ

6. ช่วยจรรโลงจิตใจมนุษย์ให้รักธรรมชาติ เช่น เสียงร้องของจั๊กจั่น แมลงขณะบิน และสีสันที่สวยงามของผีเสื้อชนิดต่างๆ

7. เป็นดัชนีแสดงความอุดมสมบูรณ์ของบริเวณที่แมลงอาศัยอยู่นั้น เช่น ถ้ามีความหลากหลายของชนิดแมลง มาก หมายถึงบริเวณนั้นมีความอุดมสมบูรณ์มาก ทั้งด้านปริมาณอาหารที่มีหลากหลายชนิด และสภาพทางนิเวศวิทยาที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตของสิ่งมีชีวิตชนิดต่างๆ

8. ช่วยในการบำรุงดินเพื่อใช้ในทางเกษตรกรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งแมลงขนาดเล็กที่อาศัยอยู่ในดิน ซึ่งแมลงเหล่านี้ช่วยย่อยสลายซากสิ่งปฏิกูลในดิน ทำให้ดินร่วนซุย และมีสารอาหารต่างๆสมบูรณ์
สำหรับแมลงที่มีโทษต่อมนุษย์ พืชและสัตว์ ไม่ว่า ยุง แมลงวัน แมลงสาบ ซึ่งเป็นพาหะนำโรคต่างๆมาสู่คนและสัตว์ ปลวกทำลายไม้ในอาคารบ้านเรือน และต้นไม้ หนอนผีเสื้อชนิดต่างๆ ทำลายพืชพรรณธัญญาหารของมนุษย์ เราจะพบว่าในบางช่วงของชีวิตของมันอาจเป็นประโยชน์ได้เช่นกัน คือ

ลูกน้ำยุง ปลวก เป็นอาหารของปลา
หนอนผีเสื้อ เป็นอาหารของนก คน และสัตว์อื่นๆ
หนอนแมลงวัน ช่วยย่อยเศษปฏิกูลให้เป็นอาหารของพืช
แมลงสาบ ใช้เป็นสัตว์ทดลองทางชีววิทยา
ผีเสื้อ ช่วยในการผสมเกสรดอกไม้

แมลง ตอน5

เรื่องน่ารู้ของแมลง
ด้วงหนวดยาว มีระยะไข่ที่ยาวนานที่สุดคือ9เดือนครึ่ง
นางพญาปลวกวางไข่ได้มากที่สุด จำนวน 40,000ฟอง/วัน
ตัวอ่อนของแมลงวันอีฟายริด อาศัยในน้ำพุร้อน ซึ่งมีอุณหภูมิสูงถึง 60 องศาเซลเซียส
หมัดหิมะยังคงอยู่ในสภาพปกติ ที่อุณหภูมิ -15 องศาเซลเซียส
ตัวอ่อนของริ้น สามารถดำรงชีวิตอยู่รอดโดยปราศจากน้ำเป็นปี และอยู่ได้ 3 วันในไนโตรเจนเหลว -196 องศาเซลเซียส
ผีเสื้อพระจันทร์อินเดีย สามารถรับกลิ่นฟีโรโมนของคู่ผสมพันธุ์จากระยะทางไกล มากกว่า 11 กิโลเมตร
วงชีวิตยาวนานที่สุดของจั๊กจั่นบางชนิด 17 ปี
ตัวอ่อนของด้วงเจาะไม้ มีอายุยาวนาน 45 ปี
แมลงวันมีวงชีวิตสั้นที่สุดครบสมบูรณ์ในวลา 17 วันแล้วก็ตาย
ตั๊กแตนกิ่งไม้ยักษ์มีขายาวที่สุด 51 เซนติเมตร
ด้วงหนวดยาวนิวกินีมีหนวดยาวถึง 20 เซนติเมตรนับว่ายาวที่สุดในบรรดาแมลง
ตั๊กแตนทะเลทรายกระโดดได้ไกลถึง 50 เซนติเมตร ซึ่งเป็นระยะ 10 เท่าของความยาวลำตัว
รังปลวกทะเลทรายอยู่ลึกจากพื้นดิน 40 เมตร นับเป็นรังที่ลึกที่สุด

รังปลวกออสเตรเลียใหญ่ที่สุด สูง 7 เมตร และมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 31 เมตร
รังปลวกแอฟริกันสูง 12.8 เมตร เป็นรังที่สูงที่สุด
พลเมืองประมาณ 40,000 คน เสียชีวิตจากสาเหตุของการถูกต่อและผึ้งต่อย
แมลงวันบ้านนำเชื้อโรคและปรสิตต่างๆ มากกว่า 30 ขนิด
ฝูงตั๊กแตนสามารถกินพืชผลถึง 20,000 ตัน/วัน
ในศตวรรษที่ 14 หมัดหนูเป็นพาหะนำโรคกาฬโรค ซึ่งทำให้คนตายถึง 20ล้าน คน
แมลงปอยักษ์ก่อนยุคประวัติศาสตร์ บินได้อย่างต่ำ 69 กิโลเมตร
ผีเสื้อเหยี่ยวเป็นแมลงที่บินได้เร็วที่สุด ความเร็ว 53.6 กิโลเมตร/ชั่วโมง
ผีเสื้อหางดิ่งกระพือปีกได้ช้าที่สุด 300ครั้ง/นาที
ริ้น กระพือปีกได้เร็ว 62,760 ครั้ง/นาที
พีเสื้อเพ้นท์เลดี้อพยพย้ายถิ่นฐานได้ไกล 6,436 กิโลเมตร จากอเมริกาเหนือถึงไอซ์แลนด์
แมลงหางดีดมีจำนวนมากที่สุด ประมาณ 50,000 ตัว ต่อพื้นที่ทุ่งหญ้า 1 ตารางเมตร
ต่อมายมาริดเป็นแมลงที่ตัวเล็กที่สุด ยาว 0.17 มิลลิเมตร
ด้วงไกโลแอธเป็นแมลงที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ยาว 110 มิลลิเมตร หนัก 100 กรัม
ผีเสื้อกลางคืน เฮอร์คิวลิสออสเตรเลีย มีปีกกว้าง 28 เซนติเมตร ซึ่งเป็นปีกที่ยาวมาก
จักจั่นเป็นแมลงที่ส่งเสียงได้ดังมากที่สุด มนุษย์สามารถได้ยินเสียงของมันในระยะห่าง 400 เมตร
มากกว่าครึ่งหนึ่งของการตายของพลเมือง หลังจากยุคหินเป็นสาเหตุมาจากมาลาเรีย ซึ่ง “ยุง” เป็นพาหะนำโรค ทำให้คนเสียชีวิตมากที่สุด

แมลง ตอน4

แมลงอนุรักษ์
ความสามารถในการปรับตัวได้ดี สามารถดำรงเผ่าพันธุ์ได้ดีของสิ่งมีชีวิตทำให้สิ่งมีชีวิตในกลุ่มของแมลงมีความหลากหลาย จำนวนชนิดมากกว่าในอันดับอื่นๆ และมีจำนวนประชากรมากเป็นอันดับ 1 ของโลก แต่ความหลากหลายนั้นก็ทำให้แมลงบางชนิดสูญพันธุ์ หรือใกล้สูญพันธุ์ ซึ่งอาจจะเป็นเพราะหลายสาเหตุด้วยกัน จากความจำเพาะเจาะจงของพืชอาหารของแมลงชนิดนั้นลดน้อยหรือไม่มีในสภาพธรรมชาติ เนื่องจากความเสื่อมโทรมของป่าไม้ เช่น ผีเสื้อถุงทองที่มีพืชอาหารในระยะหนอนจากการกินกระเช้าสีดา อีกทั้งยังมีการลักลอบจับเป็นการค้า โดยเฉพาะแมลงที่มีความสวยงาม ได้แก่ กลุ่มผีเสื้อ และ กลุ่มด้วง

ชนิดแมลงอนุรักษ์ในประเทศไทย
แมลงที่มีการจับเพื่อการค้าสูง ซึ่งมีลักษณะสวยงาม ได้แก่ แมลงกลุ่มผีเสื้อ และแมลงกลุ่มด้วง ซึ่งผีเสื้อมีสีสรรสวยงาม ส่วนด้วงมีเขาสวยงาม
แมลงที่หายาก ซึ่งดูจากพิพิธภัณฑ์แมลง ของกรมวิชาการเกษตร ที่เคยพบเมื่อ 30-40 ปีที่แล้ว ต่อมาปัจจุบันไม่พบอีกเลย หรือพบน้อยมาก อันเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ นี้มีแมลงที่พบในประเทศไทยด้วย จำนวน 3 รายการ คือ ผีเสื้อถุงทอง ผีเสื้อไกเซอร์ และผีเสื้อภูฐาน

รายชื่อแมลงอนุรักษ์ในประเทศไทย
แมลงกลุ่มผีเสื้อ
ผีเสื้อถุงทอง
ผีเสื้อหางยาวตาเคียวปีกลายหยัก
ผีเสื้อหางยาวสี่ตาปีกลายหยัก
ผีเสื้อหางยาวตาเคียวปีกลายตรง
ผีเสื้อกลางคืนหางยาว
ในประเทศไทยพบผีเสื้อกลางคืนชนิดนี้ 4 ชนิด คือ
ผีเสื้อหางยาวตาเคียวปีกลายตรง,ผีเสื้อหางยาวตาเคียวปีกลายหยัก,ผีเสื้อหางยาวสี่ตาปีกลายตรงและผีเสื้อหางยาวสี่ตาปีกลายหยัก
ผีเสื้อหางยาวสี่ตาปีกลายตรง
ผีเสื้อภูฐานหรือผีเสื้อเชียงดาว
ผีเสื้อรักแร้ขาว
ผีเสื้อกลางคืนค้างคาว
ผีเสื้อหางติ่งสะพายเขียว
ผีเสื้อไกเซอร์
ผีเสื้อนางพญา เป็นผีเสื้อกลางวัน ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ซึ่งในประเทศไทยพบ 3 ชนิด คือ
ผีเสื้อนางพญาพม่า พบได้ที่ภาคเหนือของประเทศไทย
ผีเสื้อนางพญาเขมร พบได้ที่ภาคตะวันออกของประเทศ
และผีเสื้อนางพญากอดเฟรย์ พบได้ที่ภาคใต้ของประเทศไทย
ผีเสื้อถุงทอง ในประเทศไทยที่พบแล้วมีอยู่หลายชนิด ได้แก่ ผีเสื้อถุงทองป่าสูง, ผีเสื้อถุงทองปักษ์ใต้
ผีเสื้อถุงทองธรรมดา ผีเสื้อหางดาบตาลไหม้